موسیقی درمانی :
موسیقی درمانی – تمرین و برنامه ریزی در موسیقی درمانی بر اساس نیاز درمانجو و درک و ابتکار موسیقی درمانگر تنظیم می شود.
به عنوان نمونه:
- از روش های هماهنگ موسیقایی مانند روش ها و تمرین هایی که ارف شولورک، کودای، دالکروز ابداع کرده اند، برای ایجاد تقلید مهارت های کلامی، حرکتی، خلاقیت و خودآگاهی استفاده می شود.
- از موسیقی برای آگاهی از افکار و تخیل های ناخودآگاه، رهایی از احساس ناخوشایند برای تقویت خودآگاهی و آرامش درمانجو بهره گرفته می شود. «روانکاوی»
- تمرین هایی جهت افزایش یادگیری، ایجاد مهارتهای روزمره با موسیقی و تقویت رفتارهای مثبت «سبک رفتارگرایان موسیقی درمانگر»
- تمرینهایی برای ایجاد احساس های منطقی و آموزش واکنش های موسیقی از طریق فراگیری و بحث و گفتگوی موسیقایی «شناخت گرایان موسیقی درمانگر»
- تمرین هایی برای بیان احساس، تفکر، کشف وجود و خودشکوفایی و تقویت من «موسیقی درمانگران کمال گرا»
- استفاده از موسیقی برای سبک سازی و تخلیه احساس های درونی «موسیقی درمانگران کل گرا»
امروزه برای درمان بیشتر بیماریها سعی می شود تا حد امکان درمان غیر دارویی مانند ورزش، هنر، رژیم غذایی استفاده شود.
از میان درمان های حمایتی، هنر درمانی رواج بیشتری پیدا کرده است.
تحقیقات نشان می دهد موسیقی از طریق تاثیر بر هورمون های مختلف، ضربان قلب و فشار خون، تغییر پتانسیل الکتریکی عضله ها، تقویت مهارتها و حرکات بدن، تحریک مرکز عواطف در مغز «سیستم لیمبیک» بر اعصاب مرکزی و خودکار واکنش های بیوشیمی و عضلانی اثر گذاشته و تغییراتی درشرایط فیزیولوژیک ایجاد می کند.
رسالت موسیقی در سلامت، آسایش، رفاه بیماران پزشکی:
پیشگیری، آموزش و یادگیری
کاهش درد
کاهش تنش و نگرانیها
توانبخشی بعد از جراحی
کاهش خستگی
کاهش عوارض جانبی داروها
کاهش مدت زمان استفاده از دارو
کاهش طول مدت بستری
تاثیر موسیقی به دو عامل بستگی دارد:
اول تم و حالت موسیقی که با فواصل و ریتم و گردشهای ملودیک پیرامون فواصل ارتباط دارد.
دوم شرایط ذهنی و عاطفی و میزان اطلاعات و فهم شنونده.
تم و حالت موسیقی یک تاثیر عمومی و فیزیولوژیک داشته و هر کسی را با هر مکانیسم ذهنی و عاطفی تحت تاثیر قرار می دهد، اما شدت تاثیر به وضعیت سلول های عصبی، سابقه ذهنی و عاطفی و عادت شنونده بستگی دارد.
یک تم حزین شنونده ای را متاثر و گریان می کند در حالی که روی فرد دیگری تاثیر کمی دارد.
موسیقی به خاطر صداها و فواصلی که در آن جاریست، احساسات و حالت های متنوعی ایجاد می کند. صداهای گوناگون در فاصله های مختلف و ترکیب و تلفیق با طنین سازهای متنوع، توانایی ایجاد حالت های گوناگون انسانی را دارد.
نخستین بار افلاطون فیلسوف یونانی در کتاب جمهور اثر تم های موسیقی را بر انسان و جوامع بیان کرد.
وی موسیقی را وسیله تحرک روحی، تربیت، ورزش و نشاط و تزکیه نفس دانست.
مثلا لحن و مقام میکسولیدین را حزین و غم انگیز و دورین و فریژین را برای تحرک و جنگاوری مناسب دانست.
او اواسیلیوس موسیقی را به چهار گروه تقویتی، محرک، آ رام بخش و خواب آور تقسیم می کند.
دکترعلی زاده محمدی با توجه به حالت های روان شناختی و تاثیر عاطفی، تم های موسیقی را به هفت گروه تقسیم می کند:
- آرام بخش
- فرح بخش
- حزین
- هیجانی یا هیستریکال
- نیرو بخش
- شیدایی
- خواب آور یا سبک ساز
- موسیقی آرام بخش ملایم، یکنواخت و ریتم آرامی دارد، حالت عاطفی خاصی ندارد، شور و حال ایجاد نمی کند، کسی را در خود فرو نمی برد، کسی را تحریک نمی کند. مثل: رقص گلها اثر چایکوفسکی از باله دریاچه قو
- تم فرح بخش نشاط انگیز است، ریتمیک و ملودی نسبتا تندی دارد، سر زندگی و نشاط به دور از هیجان زدگی، همراه با ثبات و آرامش، مثل قطعه چهار مضراب ماهور یا کنسرتو ویولون بهار از مجموعه چهار فصل ویوالدی
- تم حزین غم انگیز و با شکوه است و در شنونده غم و ناکامی، اندوه و افسوس را تداعی می کند. مثل پری کجایی، گلنار، بیشتر پیش درآمدها، قطعه آدامجو اثر فریتس کرایسلر
- تم هیجانی شامل ملودیهای ریتمیک است و باعث تحریک پذیری فوری همراه با شور و هیجان می باشد. تم هایی که در فرهنگ ما به شش و هشت شهرت دارد از این قبیل هستند.
- تم های نیرو بخش ریتم پر قدرت و ملودی های محرک با احساسی مثبت و مطبوع و انرژی بخش دارد، ریتم نقش اساسی دارد، مثل دخترک ژولیده اثر کلنل وزیری یا رقص شمشیر اثر خاچاطوریان
- تم شیدایی عشق توام با سرگشتگی و ادوار خویی، با کمی تحریک فرد را سرمست و با نشاط می کند و با تحریکی دیگر در حزن و اندوه فرو می برد. مثل بهار دلنشین
- تم آرام ساز همراه با ریتمی سنگین و ملایم با ملودی یکنواخت و انتشار امواج صوتی در فضایی گسترده است و فضای یکنواخت ذهن را تسخیر و بر آن غلبه می کند و باعث تن آرامی می شود. این فضا را معمولا سازهای الکترونیک ایجاد می کنند. مثل آثار جیم الیور
پیشنهاد می شود مقاله زیر را نیز بخوانید:
- موسیقی درمانی چیست را از اینجا مطالعه کنید.
نویسنده: سرکار خانم رویا یزدانی روانشناس بالینی و مدرس موسیقی کودک در شیراز و مدرس سنتور در شیراز
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)